Tabiiy Ofatlar Xavfini Kamaytirish Xalqaro Kuni: O‘zbekistonning Tabiiy Ofatlarga Tayyorgarlik Ko‘rish va ularga Javob Qaytarish uchun Texnologik Salohiyatini Mustahkamlash
2025 yil 13 oktabr – Har yili 13 oktabrda butun dunyo Favqulodda vaziyatlar xavfini kamaytirish xalqaro kunini nishonlaydi, ushbu kun BMT tomonidan tabiiy ofatlar xavfini kamaytirish va barqaror jamiyatlarni barpo etish muhimligi haqida xabardorlikni oshirish maqsadida tashkil etilgan. Bu kun bizga faqat jamoaviy harakatlar - fan, texnologiya, innovatsiyalar va fuqarolik faolligini qo'llashni emas, balki hayot va tirikchilik vositalarini tabiiy va iqlim sabab bo'lgan xavf-xatarlarning ortib borayotgan tahdidlaridan samarali himoya qilishimiz mumkinligini eslatib turadi.
Bu yilgi Xalqaro ofatlar xavfini kamaytirish kuni (XOXKK 2025) “Ofatlarni emas, balki barqarorlikni jamg‘arlashtirish” global mavzusi ostida va keyinchalik tabiiy ofatlar uchun kattaroq narxni to‘lamasligimiz uchun, bu kun barqarorlikka sarmoya kiritishni qat’iy o‘zgartirishga chaqiradi. O‘zbekistonda bu kun tabiiy ofatlarga qarshi milliy tizimlarni mustahkamlash, aholining tayyorgarligi va chidamliligini oshirishga qaratilgan qator tadbirlar bilan nishonlanadi
O‘zbekiston Hukumati, Yevropa Ittifoqi va Birlashgan Millatlar Tashkiloti Taraqqiyot Dasturi (BMTTD) o‘rtasidagi yaqin hamkorlik natijasida mamlakatning tabiiy ofatlar xavfining oldini olish, ularga tayyorgarlik ko‘rish va ularga javob qaytarish bo‘yicha salohiyatini mustahkamlash bo‘yicha bir qancha tashabbuslar amalga oshirildi. Yevropa Ittifoqining moliyaviy koʻmagida Favqulodda Vaziyatlar Vazirligining tabiiy ofatlarga tayyorgarlik koʻrishi va ularga javob berish qobiliyati mustahkamlanmoqda. Biz BMTTD bilan birgalikda Fuqaro Muhofazasi Instituti hududida Toshkent zilzila muzeyini ochdik va MDHdagi eng yirik zilzilani simulyatsiya qilish markazini qurdik.
Bu joylar odamlarga o‘rganish, mashq qilish va tayyor turishga yordam beradi – O‘zbekistonni xavfsiz va mustahkam kelajakka yaqinlashtiradi.
"Bugungi kunda bardoshlikni oshirish ertangi hayot va resurslarni tejash demakdir. Yevropa Ittifoqi Oʻzbekistonning innovatsiyalar, hamkorlik va texnologik taraqqiyot orqali tabiiy ofatlarga tayyorgarligi va javob choralarini kuchaytirish boʻyicha saʼy-harakatlarini qoʻllab-quvvatlashdan gʻururlanadi. Bardoshlilikka sarmoya kiritib – erta ogohlantirish tizimlaridan tortib, jamiyatning xabardorligiga sarmoya kiritib, biz odamlar va muassasalarning eng koʻp taʼsir etuvchi omillarni oldindan koʻra bilish, ularga bardosh berish va ulardan samaraliroq himoya qilishga tayyor boʻlishini taʼminlashga yordam beramiz” – Xristos Marazopulos, Yevropa Ittifoqining O‘zbekistondagi delegatsiyasi hamkorlik bo‘limi rahbari
Yevropa Ittifoqi va BMT Taraqqiyot dasturi qo‘shma “Markaziy Osiyoda iqlim o‘zgarishi va barqarorlik” mintaqaviy loyihasi doirasida O‘zbekistonda erta ogohlantirish va favqulodda vaziyatlarda harakat qilish tizimini mustahkamlash uchun zamonaviy texnologiyalar joriy etilmoqda. 2024 yil sentabr oyida mamlakatning suv toshqini xavfi bo‘lgan va borish qiyin bo‘lgan hududlarni kuzatish, tabiiy ofat oqibatlarini baholash va favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish bo‘yicha operatsiyalarni muvofiqlashtirish imkoniyatlarini oshirish uchun FVV ga uchuvchisiz uchish apparatlari (dronlar) berildi.
Dronlardan foydalanish, ayniqsa, iqlim bilan bog'liq xavf-xatarlar ortib borayotgan kontekstda favqulodda operatsiyalarning tezligi, xavfsizligi va aniqligini sezilarli darajada yaxshilaydi. Ushbu tashabbus erta ogohlantirish tizimlarini rivojlantirish, Farg'ona vodiysi mahalliy hamjamiyatlari salohiyatini oshirish, favqulodda vaziyatlar va gidrometeorologiya xizmatlari o'rtasida muvofiqlashtirishga qaratilgan boshqa loyiha tadbirlarini to'ldiradi.
BMTTD va Yevropa Ittifoqi tabiiy ofatlar xavfini boshqarishning zamonaviy, samarali va barqaror tizimini yaratishda O‘zbekiston hukumatini qo‘llab-quvvatlashga sodiq qoladi. Ushbu sa'y-harakatlar nafaqat javob choralariga, balki profilaktika va tayyorgarlikka ham e'tibor qaratadi; shu bilan birga innovatsion texnologiyalar, kuchli institutlar va xabardor jamiyatlarning barcha uchun mustahkam va xavfsiz kelajakka hissa qo'shishini ta'minlaydi