Thỏa thuận quốc tế hỗ trợ các mục tiêu khí hậu và năng lượng tham vọng của Việt Nam
|
Các nhà lãnh đạo của Việt Nam và Nhóm Đối tác Quốc tế, bao gồm Liên minh châu Âu, Vương quốc Anh, Pháp, Đức, Hoa Kỳ, Ý, Canada, Nhật Bản, Na Uy và Đan Mạch vào ngày hôm qua (14 tháng 12) đã thống nhất về một Chương trình Quan hệ Đối tác về Chuyển dịch Năng lượng Công bằng (JETP) mang tính mạnh mẽ. Chương trình sẽ hỗ trợ Việt Nam thực hiện mục tiêu tham vọng đưa lượng phát thải ròng về 0 vào năm 2050, đẩy nhanh tiến độ đạt lượng phát thải khí nhà kính tối đa, và chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng sạch. Trong 3-5 năm tới, JETP sẽ huy động khoản tài chính công và tư ban đầu trị giá 15.5 tỷ USD, nhằm hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh của Việt Nam. Chương trình Quan hệ Đối tác sẽ giúp Việt Nam hướng tới một số mục tiêu mới đầy tham vọng:
Khoảng 500 triệu tấn khí thải sẽ được cắt giảm vào năm 2035 nếu các mục tiêu này được hoàn thành. Đóng góp ban đầu cho JETP của Việt Nam bao gồm cam kết 7.75 tỷ USD từ IPG, Ngân hàng Phát triển Châu Á và Công ty Tài chính Quốc tế. Một khoản đối ứng 7.75 tỷ USD từ khối tư nhân được Liên minh Tài chính Glasgow (GFANZ) huy động từ các tổ chức tài chính như Bank of America, Citi, Deutsche Bank, HSBC, Macquarie Group, Mizuho Financial Group, MUFG, Prudential PLC, Shinhan Financial Group, SMBC Group, Standard Chartered. Trong 12 tháng tới, Việt Nam sẽ làm việc với sự hỗ trợ của các nước đối tác để xây dựng và thông qua Kế hoạch Huy động Nguồn lực JETP của Việt Nam, hướng đến việc áp dụng nguồn tài trợ và chiến lược của JETP. Việt Nam là quốc gia thứ ba triển khai JETP, sau sự ra mắt thành công của JETP Nam Phi tại COP26 và JETP Indonesia tại Hội nghị Thượng đỉnh các Nhà lãnh đạo G20 năm nay. Là một nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng, JETP Việt Nam sẽ chứng minh rằng tăng trưởng kinh tế có thể được tách rời khỏi việc tiêu thụ năng lượng nhiên liệu hóa thạch. JETP Việt Nam được xây dựng dựa trên Chương trình Đối tác G7 về Cơ sở Hạ tầng và Đầu tư Toàn cầu (PGII) do Vương quốc Anh khởi xướng, nhằm mục đích thu hẹp khoảng cách đầu tư cơ sở hạ tầng ở các nước đang phát triển. Các nhà lãnh đạo G7 đã đồng thuận vào tháng Sáu năm 2022 về việc xúc tiến các cuộc đàm phán với một số quốc gia về JETP, vốn là một cơ chế thực hiện cốt lõi của PGII. Đảm bảo sự công bằng trong quá trình chuyển đổi khỏi nhiên liệu hóa thạch nằm ở vị trí trung tâm của JETP. Một quá trình chuyển đổi công bằng sẽ không chỉ giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu về khí hậu mà còn đảm bảo một tương lai bền vững và thịnh vượng cho người dân, giảm tác động của ô nhiễm và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, cũng như tạo việc làm mới. Rất cần thiết có sự tham gia của toàn bộ xã hội dân sự trong quá trình chuyển đổi xanh ở tất cả các giai đoạn, và không ai bị bỏ lại phía sau. Thủ tướng Anh, Rishi Sunak cho biết: “Mô hình JETP là nhân tố thay đổi cục diện trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu – sử dụng tài trợ quốc tế để khơi thông hàng tỷ đô la từ nguồn tài chính của khu vực tư nhân. Việt Nam là một nền kinh tế mới nổi, năng động ở trung tâm Đông Nam Á. Khoản đầu tư mà chúng ta đang thực hiện ngày hôm nay sẽ giúp Việt Nam có thể cắt giảm lượng phát thải mà vẫn đồng thời tạo ra được việc làm và tăng trưởng mới. Cùng nhau, chúng ta sẽ mang đến một tương lai sạch hơn, xanh hơn cho Việt Nam và hành tinh của chúng ta.” Chủ tịch Ủy ban Châu Âu, Ursula von der Leyen cho biết: “Tôi rất vui vì chúng ta đã ký kết một JETP mới với Việt Nam trong khuôn khổ một tuần lễ quan trọng đối với quan hệ EU-ASEAN. Với các khoản đầu tư từ các đối tác quốc tế, Việt Nam có thể thúc đẩy năng lượng tái tạo và tăng cường an ninh năng lượng và tự chủ năng lượng. Chúng tôi sẽ giúp Việt Nam bắt đầu giảm phát thải khí nhà kính sớm hơn 5 năm so với kế hoạch, đồng thời giảm đáng kể việc sử dụng điện than. Quan hệ đối tác này sẽ giúp Việt Nam xây dựng ngành năng lượng trong thế kỷ 21, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và mang lại lợi ích về môi trường và sức khỏe cho người dân.” Thủ tướng Canada, Justin Trudeau cho biết: “JETP là một mô hình cho cách các bên hỗ trợ có thể làm việc cùng các đối tác như Việt Nam để hành động hướng tới những nguồn năng lượng sạch hơn. Canada sẽ tiếp tục là một đối tác và tiếp tục giữ các cam kết cho quá trình chuyển đổi năng lượng sạch và loại bỏ dần than đá ở Việt Nam, điều này mang lại lợi ích cao nhất cho chúng tôi vì một tương lai năng lượng sạch và mang tính bao trùm ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương”. Tổng thống Pháp, Emmanuel Macron cho biết: "Pháp và Liên minh châu Âu đang theo đuổi cam kết mạnh mẽ trong việc giảm thiểu biến đổi khí hậu bằng cách hỗ trợ đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng ở Việt Nam. Đóng góp của Pháp, một phần của hợp tác song phương lâu dài, sẽ hỗ trợ lập kế hoạch năng lượng, xây dựng năng lực và lưới điện song song với phát triển năng lượng tái tạo. Đóng góp chung của chúng ta phải hỗ trợ cam kết của Việt Nam đối với tiến trình phát triển bền vững, loại bỏ dần than đá, nhằm hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1.5°C. Mối quan hệ đối tác này phải thực hiện một quá trình chuyển đổi công bằng có sự tham gia và mang lại lợi ích cho xã hội dân sự." Thủ tướng Đức, Olaf Scholz cho biết: “Thỏa thuận JETP với Việt Nam sẽ hỗ trợ các mục tiêu khí hậu đầy tham vọng và tăng đáng kể năng lượng tái tạo vào năm 2030 như một nỗ lực chung để giữ mức tăng 1,5°C [của nhiệt độ toàn cầu] trong tầm tay. Quan hệ đối tác xoay quanh việc hợp tác chặt chẽ với Việt Nam để đảm bảo rằng quá trình chuyển đổi cần thiết diễn ra sẽ mang tính công bằng và bao trùm. Đức sẽ tích cực hỗ trợ Việt Nam đạt được các mục tiêu mới đặt ra.” Thủ tướng Nhật Bản, Fumio Kishida Fumio cho biết: “Nhật Bản đã và đang hỗ trợ quá trình khử carbon của Việt Nam thông qua các dự án liên quan đến năng lượng tái tạo, và hoan nghênh tham vọng của Việt Nam trong việc đẩy nhanh hơn nữa quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng về mức phát thải 0% vào năm 2050. Nhật Bản tự hào là thành viên của Thỏa thuận JETP, thúc đẩy hỗ trợ phát triển phát thải thấp và chống chịu khí hậu ở Việt Nam, trong sự hợp tác với các nước đối tác và với sự tham gia lớn hơn nữa của khu vực tư nhân.” Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Støre, cho biết: “Na Uy tự hào là một phần của JETP và hỗ trợ nỗ lực của Việt Nam nhằm đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng. Chúng tôi tin rằng điều này có thể huy động nguồn lực tài chính từ khối tư nhân, vốn rất cần thiết để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi đầy tham vọng từ than đá sang năng lượng tái tạo.” Tổng thống Hoa Kỳ, Joe Biden cho biết: “Ngày nay, Việt Nam đã thể hiện vai trò lãnh đạo trong việc vạch ra quá trình chuyển đổi năng lượng sạch đầy tham vọng nhằm mang lại an ninh năng lượng lâu dài. Hoa Kỳ tự hào là một đối tác trong nỗ lực này. Cam kết lịch sử của Việt Nam sẽ thúc đẩy đầu tư và tăng trưởng kinh tế, tạo ra cơ hội to lớn cho người dân Việt Nam, đồng thời thúc đẩy cuộc chiến chống khủng hoảng khí hậu toàn cầu.” Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres cho biết: “Với thỏa thuận ngày hôm nay, Việt Nam đang đi tiên phong trong một khuôn khổ hợp tác mới nhằm mang lại quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng và toàn diện sang năng lượng tái tạo. Các Quan hệ Đối tác này là một công cụ quan trọng để mở khóa các nỗ lực cắt giảm khí thải mà thế giới của chúng ta cần trong những năm 2020. Chúng ta cần chung tay để hiện thực hóa quá trình chuyển đổi năng lượng mang tính toàn cầu, bền vững, công bằng, toàn diện và hợp lý. Liên Hợp Quốc sẵn sàng tiếp tục hỗ trợ các Quan hệ Đối tác này và tất cả các nỗ lực hợp tác khác.”
Thông tin thêm Tuyên bố Chính trị chung về thiết lập Quan hệ Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng với Việt Nam: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/statement_22_7724
[1] Việc thực hiện thành công các mục tiêu đầy tham vọng này sẽ giúp giảm tổng cộng khoảng 200 triệu tấn khí thải nhà kính vào năm 2030 và thêm 300 triệu tấn vào năm 2035, tổng cộng khoảng 500 triệu tấn khí thải tích lũy sẽ được cắt giảm thông qua JETP từ nay đến năm 2035, và sau đó là các lần cắt giảm tiếp theo. |