Bài viết của Đại sứ Giorgio Aliberti, Trưởng Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam

-

Hôm nay, chúng ta kỷ niệm Ngày Châu Âu. Chúng ta kỷ niệm tuyên bố thành lập của Robert Schuman, khi đó là Bộ trưởng Ngoại giao Pháp. Vào ngày 9 tháng Năm năm 1950, năm năm sau Thế chiến II, Schuman đề xuất một kế hoạch cho hòa bình bằng cách đưa châu Âu về dưới một mái nhà chung, bằng cách chia sẻ năng lực chủ quyền dưới quyền lực siêu quốc gia, gắn liền với các thể chế chung.

Qua năm tháng, Liên minh của chúng tôi đã phát triển từ sáu lên 27 thành viên, qua đó trở thành dự án hòa bình lớn nhất thế giới. Những ước mơ của những người đặt nền móng cho Liên minh giờ đã trở thành hiện thực.

Nhưng hòa bình và thịnh vượng - dựa trên cam kết sâu sắc đối với các quyền cơ bản, dân chủ, nhân quyền và pháp quyền - không thể được coi nhẹ như những lẽ đương nhiên. Chúng ta đang chứng kiến các cuộc xung đột và chiến tranh trên thế giới, bao gồm tại Ukraine, gây ra nỗi kinh hoàng và thương vong cho dân thường. Người dân Ukraine đang chiến đấu với kẻ xâm lược. Họ đứng lên vì sự tự do của mình. EU sát cánh với người dân Ukraine từ ngày đầu tiên.

Ở châu Âu ngày nay, chúng ta thấy rằng sự dân chủ là một nỗ lực luôn luôn tiếp diễn; chúng tôi có trách nhiệm chung để bảo vệ và nuôi dưỡng dân chủ. Chúng ta có trách nhiệm đứng lên bảo vệ các giá trị và lợi ích cơ bản mà chúng ta chia sẻ với các dân tộc trên khắp thế giới.

Năm nay, Ngày Châu Âu được kỷ niệm theo cách khác với hai năm vừa qua, khi thế giới dần mở cửa trở lại sau giai đoạn khốc liệt nhất của đại dịch. Bóng ma COVID-19 đã tạo ra một cuộc khủng hoảng y tế và đẩy thế giới vào cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu tồi tệ nhất kể từ sau Thế chiến II. Nhưng trong bối cảnh đó, sự đoàn kết mạnh mẽ mà EU đã dành cho thế giới được thể hiện rõ, qua các chiến dịch tiêm chủng trên toàn thế giới trong cuộc chạy đua với virus và các biến thể.

Là một trong những bên đóng góp đầu tiên và lớn nhất cho COVAX, Team Europe đã đóng góp hơn 4 tỷ EUR tiền mặt và các khoản cho vay cũng như các khoản đóng góp bổ sung. Tính đến đầu tháng 4, Việt Nam đã nhận được khoảng 65 triệu liều vaccine do các nhà tài trợ chi trả đầy đủ cho COVAX, trong đó Team Europe đóng góp khoảng 14 triệu liều. Ngoài ra, đóng góp của các Quốc gia Thành viên thông qua cơ chế chia sẻ vaccine COVAX là 6,3 triệu liều và đóng góp song phương của các Quốc gia Thành viên là 12,4 triệu liều. Tổng cộng, Team Europe đã đóng góp hơn 31,8 triệu liều (khoảng 15%) vắc xin để hỗ trợ chiến dịch tiêm chủng của Việt Nam.

Vào sinh nhật của mình, chúng tôi rất tự hào khi thấy rằng ngày nay Liên minh Châu Âu, với sự kết hợp phong phú của các nền văn hóa, với rất nhiều ngôn ngữ, được ví như "Ngôi nhà của Châu Âu" yên bình, nơi tập trung những di sản văn hóa toàn cầu, một trung tâm của thương mại và đầu tư, của khoa học và những phát kiến, cũng như trở thành một tác nhân đang lên trên trường chính trị quốc tế.

Trong những năm gần đây, các nhà lãnh đạo châu Âu đã chứng tỏ rằng họ có đủ can đảm để giải quyết những câu hỏi thách thức nhất. Mỗi lần như vậy, sự thống nhất về mục đích đã giúp chúng tôi vượt qua, và không chỉ phát triển cùng nhau mà còn phát triển mạnh mẽ hơn. Trong bối cảnh của cuộc xung đột đang diễn ra trên lục địa, Liên minh châu Âu đã chính thức thông qua La bàn Chiến lược, một kế hoạch hành động đầy tham vọng nhằm tăng cường chính sách an ninh và quốc phòng của EU với tầm nhìn hướng đến 2030.

Sức mạnh của Liên minh này nằm ở sự đồng lòng, đoàn kết và quyết tâm cao. Mục tiêu của La bàn Chiến lược là đưa EU trở thành nhà bảo trợ an ninh với năng lực mạnh mẽ hơn.

Và chúng tôi cũng tiếp tục các trách nhiệm toàn cầu của mình. EU đã thực sự trở thành một tổ chức toàn cầu, có thể thúc đẩy các giá trị và lợi ích của mình trên toàn thế giới.

Ngày nay, trong số mười nền kinh tế cạnh tranh nhất thế giới, có năm nền kinh tế đến từ Châu Âu. EU là nhà kinh doanh hàng hóa và dịch vụ lớn nhất: gấp đôi khối lượng của Trung Quốc, gấp ba khối lượng của Mỹ. Chúng tôi cũng là nhà đầu tư nước ngoài số một thế giới: tại ASEAN, Ấn Độ, Hoa Kỳ và Trung Quốc. EU và các nước thành viên cung cấp 60% viện trợ phát triển toàn cầu và là lực lượng đóng góp chính cho công việc của LHQ.

Hơn bao giờ hết, EU mong muốn theo đuổi "Quyền tự trị chiến lược" và định hình chính sách đối ngoại của mình theo các điều khoản riêng. Chúng tôi cũng đang kết nối với châu Á thông qua một chiến lược mới nhằm đưa châu Âu và châu Á lại gần nhau, thúc đẩy kết nối bền vững, dựa trên quy tắc và toàn diện.

Đây là lý do Chiến lược Hợp tác của EU ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương được thông qua vào năm 2021, thể hiện sự công nhận của EU về tầm quan trọng ngày càng tăng của khu vực và cam kết củng cố vai trò của mình trong hợp tác với các đối tác tại đây.

Và Việt Nam luôn là đối tác chủ chốt trong mọi hợp tác của chúng tôi.

Việt Nam hiện là nền kinh tế có độ mở lớn thứ hai của ASEAN sau Singapore và là nước xuất khẩu hàng hóa lớn nhất vào EU. Trong 10 nước ASEAN, Việt Nam có số lượng sinh viên và học giả ở EU nhiều nhất. Trong ASEAN, các bạn là quốc gia thứ hai, chỉ sau Indonesia, đã ký kết hiệp định cấm buôn bán gỗ trái phép, qua đó giúp bảo vệ rừng tự nhiên và tiếp cận được vào thị trường EU theo một hướng bền vững.

Trong bối cảnh thế giới còn gặp nhiều khó khăn, tình hình kinh tế-xã hội bốn tháng đầu năm 2022 của Việt Nam cho thấy những dấu hiệu phục hồi, đạt được nhiều kết quả tích cực trên hầu hết các lĩnh vực. Chúng tôi tin chắc rằng trong năm Dần này – con vật tượng trưng cho sức mạnh và lòng dũng cảm – với sự năng động của mình, Việt Nam sẽ thoát khỏi cái bóng của đại dịch.

Mối quan hệ của chúng ta rất bền chặt. Vào ngày 28 tháng 4, chúng tôi tổ chức Ủy ban hỗn hợp EU–Việt Nam lần thứ ba. Chúng tôi đã thảo luận về một loạt các chủ đề, bao gồm hợp tác an ninh và quốc phòng, thương mại và đầu tư, phát triển bền vững, biến đổi khí hậu và chuyển đổi năng lượng bền vững, nghề cá và nạn phá rừng, cũng như những thực hành tốt trong quản trị, nhà nước pháp quyền và nhân quyền.

Chúng tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng Chiến lược Hợp tác của EU ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương sẽ là cơ sở tuyệt vời để tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác giữa chúng ta.

Để kết thúc, tôi muốn nói rằng, giữa tất cả những thách thức và khủng hoảng mà chúng ta đang phải đương đầu, Ngày Châu Âu là cơ hội để tất cả chúng ta nhìn lại những thành tựu trong quá khứ, đồng thời nhìn về phía trước và hướng đến những phương cách để chúng ta có thể cùng nhau định hình một tương lai tươi sáng hơn.