Nikšić postaje Evropska prijestonica kulture 2030. godine
Nikšić je pobijedio u konkurenciji sa Lavovom (Lviv) za titulu Evropske prijestonice kulture 2030. godine u kategoriji zemalja članica EFTA/EEA, kandidata ili potencijalnih kandidata za članstvo u Evropskoj uniji.
Dana 21. oktobra 2025. godine, predsjedavajuća nezavisnog panela eksperata za Evropske prijestonice kulture objavila je u Briselu da preporučuju Nikšić (Crna Gora) za Evropsku prijestonicu kulture 2030. godine u jednoj od zemalja koje nisu članice EU.
Grad će tako slijediti put Novog Sada (Srbija) iz 2022, Bodøa (Norveška) iz 2024, i Skoplja (Sjeverna Makedonija) 2028. godine.
Nikšić: „otvoreni grad“
Kao odgovor na rastuće globalne podjele i tenzije, grad Nikšić je svoju kandidaturu zasnovao na temi „otvoreni grad“ i na konceptu „čojstva“.
Kroz snažan kulturni program, godina u kojoj će nositi titulu biće prilika da se pokaže kako otvorenost i solidarnost otvaraju put ka pozitivnoj transformaciji: od kreativnosti i učenja do otpornosti i kolektivnog blagostanja.
Proces selekcije
Izbor se sprovodi u dvije faze.
Tokom prve faze, panel od 10 nezavisnih eksperata, koje imenuju institucije i tijela EU, razmatra prijave i sastavlja uži izbor gradova.
U drugoj fazi, panel preporučuje jedan od užih kandidata Evropskoj komisiji, koja zatim zvanično dodjeljuje titulu na osnovu preporuke panela.
Jačanje veza između EU i njenih susjeda
Otvaranje konkursa za Evropsku prijestonicu kulture zemljama van EU doprinosi jačanju odnosa između Evropske unije i njenih susjeda.
Gradovi iz zemalja članica EFTA/EEA, kao i kandidati ili potencijalni kandidati za članstvo u EU, moći će da učestvuju u narednom konkursu za titulu Evropske prijestonice kulture 2033. godine.
Evropske prijestonice kulture 2030. godine
Nikšić će titulu dijeliti sa Leuvenom (Belgija) i jednim od gradova na Kipru — Larnakom ili Lemesosom.
Rezultati konkursa za Kipar biće objavljeni u decembru 2025. godine.
Evropska komisija može svakoj Evropskoj prijestonici kulture dodijeliti nagradu Melina Mercouri u iznosu od 1,5 miliona eura, finansiranu iz programa Kreativna Evropa, kao priznanje za kvalitet njihovog pripremnog procesa.
Transformativni efekat Evropskih prijestonica kulture
Inicijativa Evropska prijestonica kulture pruža gradovima priliku da proslave raznolikost, uključe zajednicu i podstaknu lokalni i regionalni razvoj.
Nedavna evaluacija EU potvrdila je njen izuzetan uticaj — od rasta turizma i kulturne aktivnosti do jačanja socijalne inkluzije, međunarodne saradnje i osjećaja zajedništva širom Evrope.
