Şiddetli kuraklık ve ılık geçen kış mevsimi Mağrip ve Türkiye'yi etkiliyor
"Mağrip ve Türkiye'de Kuraklık - Şubat 2023" başlığını taşıyan raporu hazırlamış olan Ortak Araştırma Merkezinde (JRC) görevli bilim insanları, su mevcudiyeti, mahsul verimi ve enerji kullanımı üzerindeki etkilerin yakından izlenmesi gerektiğini öne sürmektedir.
Mağrip ve Türkiye'yi etkileyen ciddi yağış eksikliği ve bunun sonucunda ortaya çıkan kuraklık durumu, tarım, su mevcudiyeti ve enerji üretimi ve kullanımı üzerindeki potansiyel etkilere ilişkin endişeleri artırmaktadır. Şubat 2023'te Türkiye ve Suriye'de meydana gelen yıkıcı depremlerin etkileri bu etkileri daha da şiddetlendirebilir.
2022'deki aşırı kuraklık ve sıcak hava dalgalarının ardından, Akdeniz'deki iki büyük bölge 2023'ün başlarında şiddetli kuraklık koşulları göstermektedir. Bunların 2023 yaz döneminde tarım üzerinde çeşitli etkilere tetiklemesi olasıdır. Aralık 2022'nin ortalarında, uzun süreli bir sıcak hava dalgası Mağrip'i ve kısmen de Türkiye'yi etkilemiştir. Şubat 2023 itibariyle kış mevsimi Akdeniz'in birçok bölgesinde ılık ve kurak geçerek toprak nemini ve nehir akışlarını etkilemiştir. Özellikle Tunus, Cezayir ve Türkiye'nin tamamında kritik değerler görülmüştür. Tarımın durumu özellikle Fas'ta endişe yaratmaktadır; buğday ve arpa ekili alanların çoğunda mahsul büyümesi ortalamanın oldukça altındadır.
Kuraklık koşulları Mağrip'teki mahsulleri etkiliyor
Mağrip'te tahıl ekiminde gecikmelere neden olan kuraklık koşulları yaşanmaktadır. Fas'ta ekili alanda önemli bir azalma görülürken Cezayir'de tüm önemli üretim alanları ortalamanın altında performans göstermiştir. Kuzey Afrika'ya ilişkin JRC MARS (Tarım Kaynaklarının İzlenmesi) Bülteni, Mağrip'teki buğday verim tahminlerini son beş yıllık ortalamaya kıyasla -%24 ila -%15 arasında bildirmektedir. Arpa verimi tahminleri ise -%30 ile -%10 arasında değişmektedir.
Yağış eksikliği rezervuarların doluluk oranlarının azalmasına neden olduğundan, bölgenin önümüzdeki aylarda su sıkıntısı çekmesi muhtemeldir. Cezayir hükûmeti su israfını azaltmak ve su kullanımını karneye bağlamak için acil önlemler almıştır.
Mağrip'te kuraklık nedeniyle olumsuz görünüm
JRC MARS Bülteni'nin Şubat sayısında (Kuzey Afrika için küresel görünüm) tahıl verim potansiyelinin olumsuz etkilendiği Mağrip'in büyük bölümünde kuraklığın tahıl mevsimine damgasını vurduğu belirtilmektedir.
Türkiye, kuraklık nedeniyle büyük ölçüde uyarı koşulları altında
Özellikle Ocak ayında ortalamanın üzerinde seyreden sıcaklıklarla birleşen ciddi yağış noksanlığı nedeniyle Türkiye ağır kuraklık koşullarıyla karşı karşıyadır. Toprak neminin normalden daha düşük olması ve sıcaklıkların normalden yüksek seyretmesi, topraktaki su içeriğinin azalması anlamına gelmekte ve mahsul verimi için tehdit oluşturmaktadır.
İlkbahar ve yaz aylarında sulama için kullanılacak suyun bulunabilmesi konusunda endişeler mevcuttur. Düşük seviyelerde kalan kar birikimi gelecekteki su akışını ve infiltrasyonunu etkileyecektir. Bazıları son depremlerden de etkilenen ve boşaltılması gereken rezervuarlar %50 doluluk seviyesinin altındadır.
Şubat 2023'ün ilk 10 günlük dönemi için yağış, toprak nemi ve bitki örtüsü koşulları göstergelerinin birlikte ele alınmasına dayanan Birleşik Kuraklık Göstergesi (CDI).
Mağrip ve Türkiye'deki kuraklığın gelişimini ve Türkiye ve Suriye'deki depremlerin etkileriyle bileşik etkilerini izlemek, potansiyel etkiyi tahmin etmek ve risk azaltma stratejilerini desteklemek için son derece önemlidir. Kuraklığın toprak, mahsul ve su mevcudiyeti üzerindeki etkisini azaltmak için bir an önce acil önlemler alınmalıdır.
Önümüzdeki haftalar bu anlamda çok önemlidir. Kurak ve sıcak koşullar devam ederse, Akdeniz bölgesi ve Avrupa, 2022'de olduğu gibi yine aşırılıkların görüldüğü bir yaz mevsimi geçirebilir.
Arka Plan
Ortak Araştırma Merkezi, Copernicus Acil Durum Yönetim Hizmet Biriminin (CEMS) bir parçası olan Avrupa ve Küresel Kuraklık Gözlemevleri (EDO ve GDO) aracılığıyla gerçek zamanlı kuraklık bilgileri üretmektedir. Avrupa Gözlemevi yakın gelecekte, AB Üye Devletlerinde kuraklık direncini, iş birliğini ve koşullara uyumu arttırmayı amaçlayan 'Dayanıklılık ve Uyum için EDO' (EDORA) projesi kapsamında çok sektörlü bir kuraklık riski ve etki değerlendirmesi ile daha da genişletilecektir.
Kuraklıkla ilgili en son haberlerden ve Avrupa Komisyonu'nun afet riski (orman yangınları, seller veya insan yerleşimlerindeki değişiklikler dahil) konusundaki bilimsel çalışmalarından haberdar olmak için aşağıdaki linke tıklayınız: