2007 yılından bu yana her yılın 18 Ekim günü, AB İnsan Ticaretiyle Mücadele Günüdür. Bu özel gün, insan ticaretinin önlenmesi ve insan ticaretiyle mücadeleyi amaçlayan daha iyi tasarlanmış politikalara duyulan ihtiyaçla ilgili olarak bilinç düzeyinin arttırılması için bir fırsat teşkil etmektedir.

Sahip olduğu benzersiz coğrafi pozisyon dolayısıyla Türkiye göç hareketlerinin çakıştığı; bir ölçüde menşe ve artan şekilde de geçiş ve hedef ülke konumunda yer almaktadır. Türkiye’deki göç, her geçen gün daha büyük bir sahaya yayılan insan hareketlerinin taşıdığı tüm karmaşıklığı gözler önüne sermektedir. Bu tür insan akımları karmaşık bir yapıya sahip olup farklı ihtiyaçları da yansıtmaktadır. İnsanlar ya uluslararası korumaya ihtiyaç duydukları ya da yasal ve yasa dışı yollarla, kendilerine daha iyi bir hayat aramak için ülkelerinden ayrılmaktadır.

Komşu Suriye ve Irak’ta meydana gelen bölgesel kriz ve çatışmalar, daha ziyade Türkiye’ye doğru ve Türkiye’den geçecek şekilde kitlesel insan hareketlerine yol açmıştır. Gerçek ve yakın tehlike altında olan ve zorunlu olarak göç edenler, en kırılgan grubu teşkil etmektedir. İnsan ticaretinin kendine zemin alıp filizlendiği arka plan da işte böylesi durumlardır.

Birbirinden ayrı ancak birbirinden tam anlamıyla ayrı tutulamaz konular olan düzensiz göç, insan kaçakçılığı ve ticareti ile organize suçlar arasında doğrudan bir bağlantı vardır. Böylesi karmaşık koşullar altında, göçü bir düzen altında tutmak ve insan ticaretini de etkin bir şekilde ele alabilmek, hem AB hem de Türkiye açısından büyük bir zorluk teşkil etmektedir.

Şu anda Türkiye’de çok önemli gelişmeler meydana gelmektedir. İnsan ticaretiyle mücadele alanında da koordinasyon rolünü üstlenen Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, yeni bir insan ticaretiyle mücadele bölümünü bünyesinde barındırmaktadır. İnsan ticaretiyle mücadeleye yönelik yeni kanun taslağının da kısa bir süre içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulması beklenmektedir. Avrupa Konseyi’nin İnsan Ticaretiyle Mücadele Sözleşmesinin onanmasına yönelik olumlu adımlar da atılmıştır.

AB, insan ticaretiyle mücadele alanında Türkiye’nin uluslararası standartları yakalama ve müktesebat koşullarını karşılama yönünde sarf ettiği çabaları desteklemekte; bu olguyla mücadelesinde, ülkenin sahip olduğu genel kurumsal ve idari kapasiteyi yükseltebilmesi için sürekli destek vermektedir. AB mali desteğinin ana kaynağı IPA (Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı) olup bunun yanında, özellikle yereldeki sivil toplum örgütlerinin, insan ticaretini önleme ve bu olgunun kurbanlarına destek vermelerine yardımcı olmak üzere Demokrasi ve İnsan Hakları Avrupa Aracı (EIDHR) aracılığıyla da ek fon aktarımları yapılmaktadır.

2003’ten bu yana AB, Ulusal Eylem Planının kabulü ve insan ticaretiyle mücadelede ve bunun engellenmesinde ülkenin hareket yeteneğini geliştirmeyi amaçlayan çalışmalar gibi önemli olumlu sonuçlar doğuran bir dizi projede Türkiye’nin çabalarına mali ve teknik destek sağlamıştır. Bunun yanında 157 ücretsiz telefon destek hattını ve insan ticareti mağdurlarına yönelik sığınma evlerini desteklemek üzere de kaynaklar ayrılmıştır.

Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün ana faydalanıcı ve IOM-Uluslararası Göç Örgütü’nün de uygulama ortağı olduğu “İnsan Ticareti Mağdurlarının Korunması” başlıklı yeni IPA projesi, kısa bir süre önce başladı. Bu projenin amacı, insan ticareti mağdurlarının korunmasına yönelik standartların geliştirilmesi; genel anlamda insan ticareti hakkında bilinç düzeyinin arttırılması ve insan ticaretiyle mücadelede daha iyi tasarlanmış stratejiler için temel araç olarak kullanılacak ulusal veri toplama sisteminin daha iyi bir seviyeye getirilmesidir. Uygulama 2014-2016 arasında, 24 aylık bir takvimine yayılmıştır.

Yeni IPA projesi ile öngörülen kazanımlar şu şekildedir:

Ayrıntılı bilgi için:

Avrupa Komisyonu’nun İnsan Ticareti ile mücadele konusundaki internet sitesi: http://ec.europa.eu/anti-trafficking/index

AB’nin İnsan Ticaretinin Ortadan Kaldırılması konusundaki 2012-2016 Stratejisi

“İnsan Ticaretine ilişkin Veriler ve Rakamlar” Broşürü

İnsani ticareti mağdurları ile yapılan mülakatların indirilebilir versiyonları: http://ec.europa.eu/avservices/focus/index.cfm?&focusid=264&page=focus&sitelang=en

• Tek tip, ölçülebilir ve karşılaştırılabilir ölçütler ve prosedürler yoluyla insan ticareti mağdurlarını tespit etme kapasitesinin arttırılması;
• Türkiye'de insan ticareti mağdurlarına yönelik mevcut koruma yapılarının güçlendirilmesi ve koruma hizmetleri standartlarının iyileştirilerek ülke genelinde eşit uygulanması yoluyla genişletilmesi;
• Mağdur tespiti ve mağdur koruma konusunda ticari derneklerde, turizm şirketlerinde, yerel STK'larda, taksi sürücülerinde ve toplumun diğer kesimlerinde farkındalığın arttırılması ve pekiştirilmesi;
• Kurumlar arası işbirliği ve koordinasyon mekanizmalarının kurulması yoluyla ulusal yönlendirme sisteminin güçlendirilmesi.
• İnsan ticareti mağdurlarına yönelik Alo 157 Yardım Hattının kurumsallaştırılması yoluyla tüm kurtarmaları koordine etmesi, göçmenleri bilgilendirmesi ve kullanıcıları ilgili resmi ve sivil kurumlara yönlendirmesi.
• İnsan ticareti alanında strateji geliştirilmesi amacıyla veri ve istatistik toplamaya yönelik yeni bir yazılım geliştirilmesi.