Avrupa Komisyonu – Basın Duyurusu

Brüksel, 9 Aralık 2015

İnsan Hakları Gününün hemen öncesinde Komisyon Üyesi Neven Mimica, türünün ilk örneği olan kapsamlı bir İnsan Hakları Savunucuları Mekanizmasını kamuoyuna duyurdu.

10 Aralık İnsan Hakları Gününün hemen öncesinde Uluslararası İşbirliği ve Kalkınmadan sorumlu Komisyon Üyesi Neven Mimica türünün ilk örneği niteliğindeki kapsamlı bir İnsan Hakları Savunucuları Mekanizmasını kamuoyuyla paylaştı. 2018’e kadar yürürlükte kalacak olan bu girişim, uzak bölgelerdekiler de dâhil olmak üzere, risk altındaki insan hakları savunucularına yardımcı olunmasında Avrupa’nın temel araçlarından biri olma yolunda.

Konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada Komisyon Üyesi Mimica şunları söyledi: "İnsan hakları, AB değerlerinin merkezinde yer almaktadır. Bu nedenle bu hakları savunmak üzere kendi yaşamlarını riske atanların destek için bizlere güvenebiliyor olması mantıklı [bir beklenti]. Getirdiğimiz bu yeni ve eşsiz mekanizma sayesinde, [savunucuların] yerlerinin acilen değiştirilmesinden [kendilerine] yasal tavsiye verilmesine kadar değişik birçok konuda gerekli olan desteği kendilerine verebileceğiz."

Bu mekanizma için 2018’e kadar AB fonlarından 15 milyon Avro tutarında bir bütçe sağlanacak olup bu fon, EIDHR- Demokrasi ve İnsan Hakları için Avrupa Aracı kapsamında verilenler de dâhil, Birlik tarafından hâlihazırda insan hakları savunucularına aktarılmakta olan sürekli desteğin üzerine eklenecektir. 2007’den bu yana dünyanın dört bir yanındaki insan hakları savunucularına EIDHR kapsamında 200 milyon Avroluk bir destek sağlanmıştır. 

Yeni mekanizma aracılığıyla AB, risk altındaki insan hakları savunucularına şunları sağlayacaktır:

• Diğer adımların yanı sıra fiziki korunma, yasal ve tıbbi destek, dava ve cezaevi süreçlerinin izlenmesi, acil olarak yer değiştirme ve savunuculuk da dâhil olmak üzere kısa vadeli destekler;

• [Savunucuların] Durumlarının kontrolü, riskler hakkında erken uyarı, risklerin önlenmesine ve (dijital güvenlik de dâhil) güvenliğe yanı sıra uluslararası, bölgesel ve ulusal savunuculuğa ilişkin eğitimler de dâhil orta vadeli destekler;

• Ulusal ağlara, savunuculuğa, lobi faaliyetlerine ve devletler tarafından insan hakları savunucularına yönelik getirilen kısıtlama ve müeyyideler karşısında stratejilerin geliştirilmesine ilişkin destekler de dâhil olmak üzere, uzun vadeli destekler.

Mekanizma, risk altındaki insan hakları savunucularının desteklenmesi konusunda çalışma deneyimine sahip, 12 uluslararası bağımsız hükûmet dışı örgüt (STK-NGOs)[1] tarafından yönetilmektedir. Özel odak noktası uzak bölgeler olan bu mekanizma, dünyanın dört bir köşesini kapsamaktadır. Mekanizma kapsamında desteklenecek olan somut vakalar kimlik, durum ve ihtiyaç gibi bir dizi ölçüt temelinde STK konsorsiyumu tarafından kararlaştırılır.

Dünya genelinde insan haklarını olumsuz yönde etkileyen gelişmeler ışığında mekanizmadan yararlanan insan hakları savunucuları ve yerel örgütlerin sayısının giderek artması beklenmektedir. 

Adı geçen mekanizma, Eylül ayında New York’ta uluslararası toplum tarafından kabul edilen Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin uygulanmasına yönelik olarak AB’nin en önemli yeniliklerinden ve katkılarından biridir.

2015-2019 İnsan Hakları ve Demokrasi Eylem Planı’nda da ortaya konulduğu üzere Avrupa Birliği ve Birliğe üye devletler, dünya genelinde insan hakları savunucularına yönelik desteklerini güçlendirmek ve sivil toplum örgütlerinin faaliyet alanına ve destekçilerine yönelik tehditleri ele almak konusunda kesinlikle kararlıdır. EIDHR kapsamında bir ilk olan AB İnsan Hakları Savunucuları Mekanizmasının kurulması ve uygulanması, bu hedeflere ulaşılması açısından çok önemli bir yenilik niteliği taşımaktadır.

Mekanizmaya yönelik fon kaynağı, Demokrasi ve İnsan Hakları için Avrupa Aracından  (EIDHR) aktarılacaktır. En yoğun risk altında oldukları yerlerde insan hakları ve insan hakları savunucularına destek verilmesi, 2014-2020 EIDHR Yönetmeliğinin ilk hedefidir. Tüm yedi yıllık süreç için EIDHR toplam bütçesinin %20-25’lik kısmı (yani €200 – 250 milyon) bu durumdaki insan hakları savunucularının desteklenmesi için kullanılacaktır.

Atılan bu adımın duyurusu Avrupa Kalkınma Yılı European Year for Development kapsamında İnsan Hakları ve Yönetişim konusuna odaklanan ayda yapılmıştır.

Daha fazla bilgi için

Demokrasi ve İnsan Hakları için Avrupa Aracı (EIDHR) websitesi:

http://www.eidhr.eu/

Uluslararası İşbirliği ve Kalkınma Genel Müdürlüğünün web sayfası:

http://ec.europa.eu/europeaid/

Avrupa Kalkınma Yılı web sayfası:

https://europa.eu/eyd2015/en

[1] Front Line Defenders, Reporters Without Borders (RSF), World Organisation Against Torture (OMCT), International Federation for Human Rights (FIDH), Economic, Social and Cultural Rights Network (ESCR-Net), International Gay and Lesbian Association (ILGA), Urgent Action Fund for Women Human Rights Defenders (UAF), Protection International, Peace Brigades International (PBI), Euro-Mediterranean Foundation of Support to Human Rights Defenders (EMHRF), Forum Asia and East and Horn of Africa Human Rights Defenders Project (EHAHRDP).

IP/15/6278