Komisyon, AB çelik endüstrisini küresel kapasite fazlasının yol açtığı haksız etkilerden korumak için bir plan sundu
Komisyon, AB çelik sektörünü küresel kapasite fazlasının haksız etkilerinden korumak amacıyla bir teklif sundu. Bu teklif, stratejik açıdan hayati öneme sahip bu sektörün uzun vadeli sürdürülebilirliğini sağlamak için atılmış önemli bir adım niteliğinde. AB Çelik ve Metal Eylem Planı'nda belirlenen taahhütleri yerine getirmeyi amaçlayan teklifte açık ticaret ilkesi muhafaza edilirken kapasite fazlası sorununun ele alınması için küresel ortaklarla iş birliğinin güçlendirilmesi öneriliyor. Bu amaçla aşağıdakilerin yapılması öngörülüyor:
-
Gümrüksüz ithalat hacimlerinin yıllık 18,3 milyon tonla sınırlanması (2024 çelik kotasına kıyasla %47'lik bir azalma),
-
Kota dışı gümrük vergisi oranının ikiye katlanarak %50'ye çıkarılması (koruma önlemi kapsamında oran %25 idi) ve
-
Kuralların etrafından dolanılmasını önlemek amacıyla Eritme ve Döküm zorunluluğunun getirilmesiyle çelik piyasalarının izlenebilirliğinin güçlendirilmesi.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen şunları söyledi: "Güçlü, karbonsuz bir çelik sektörü, Avrupa Birliği'nin rekabet gücü, ekonomik güvenliği ve stratejik özerkliği için hayati önem taşıyor. Küresel kapasite fazlası sanayimize zarar veriyor. Şimdi harekete geçmeliyiz. Konsey ve Parlamentoyu hızlı bir şekilde karar vermeye çağırıyorum. Komisyon, var olan iyi işleri korumak ve yenilerini yaratmak için sektörle birlikte çalışırken ortak zorluklara uzun vadeli çözümler bulmak amacıyla üye devletlerle ve Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) düzeyinde yapılacak çalışmalar vasıtasıyla küresel ortaklar ile iş birliğinde bulunmaya devam edecek.
Sunduğumuz yeni plan Haziran 2026'da sona erecek çelik koruma önleminin yerine geçecek. Teklif, AB çelik sanayisine güçlü ve kalıcı koruma sağlanması, AB’deki istihdamın güvence altına alınması ve sektörün karbonsuzlaşma çabalarının desteklenmesine yönelik AB işçileri, sektör, çeşitli Üye Devletler, Avrupa Parlamentosu Üyeleri ve paydaşlardan gelen çağrılara verilen bir yanıt niteliğini taşıyor.
Çelikteki kapasite fazlası, tüm ortakların güçlü, samimi ve ortak eylemde bulunmasını gerektiren küresel bir sorundur. Komisyon, Küresel Çelik Kapasite Fazlası Forumu kapsamında yapılacak çalışmalar dâhil olmak üzere, kapasite fazlasının temel nedenleriyle etkili biçimde mücadele etmek için toplu çözümler bulunmasına yönelik uluslararası çalışmalara öncülük etmeye devam edecektir. Teklif ettiği bu tedbir ile, Komisyon, benzer yaklaşıma sahip olan ülkeleri, küresel kapasite fazlasına karşı ekonomilerini korumak, tedarik zincirlerini güvence altına almak ve karşılıklı pazar erişimini artırmak amacıyla birlikte çalışmaya davet etmektedir.
Teklif edilen tedbir DTÖ kurallarıyla tamamen uyumludur. Konseyden yetki alınmasının ardından, Komisyon, AB'nin DTÖ tarifelerindeki bu değişikliğe ilişkin olarak, etkilenen AB ticaret ortaklarıyla GATT'ın XXVIII. Maddesi prosedürü çerçevesinde derhal temasa geçerek onlara ülke bazlı tahsisatlar sunmayı amaçlayacaktır.
Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) Anlaşması kapsamında AB'nin iç pazarıyla olan yakın ve benzersiz entegrasyonları göz önüne alınarak, Norveç, İzlanda ve Lihtenştayn'dan yapılan ihracatlar tarife kotalarına veya gümrük vergilerine tabi olmayacaktır. Ayrıca, Ukrayna gibi olağanüstü ve acil bir güvenlik durumuyla karşı karşıya olan bir aday ülkenin menfaatleri de tedbirin etkinliğini zedelemeksizin, kota tahsisatlarına karar verilirken göz önünde bulundurulmalıdır.
Bir sonraki adımlar
Bu aşamadan itibaren Komisyonunun teklifi olağan yasama usulüne tabi olacaktır. Yani, Avrupa Parlamentosu ve Konsey nihai düzenleme üzerinde anlaşmaya varacaktır.
Müzakerelerin açılmasına yetki verecek Konsey Kararı’nın kabul edilebilmesi için Konsey’de nitelikli çoğunluk sağlanması gerekecektir.
Konsey ve Parlamento tarafından kabul edilmesinin ardından, bu tedbir, Haziran 2026'da sona erecek olan AB çelik koruma önleminin yerini alacaktır. Komisyon, bu tedbiri bugün sunarak AB çelik sektörünün kesintisiz olarak korunmasını sağlamayı amaçlamaktadır.
Arka Plan
Çelik, savunma da dâhil olmak üzere stratejik açıdan önemli birçok sektörde kullanımı nedeniyle, AB ekonomisi ve AB'de yeşil dönüşüm için temel bir malzemedir. AB çelik üretim sektörü, dünyanın üçüncü büyük çelik üreticisi konumundadır. 20’den fazla AB üye ülkesindeki çelik üretim tesisleri aracılığıyla yaklaşık 300.000 kişiye doğrudan istihdam sağlamakta ve dolaylı olarak yaklaşık 2,5 milyon işi desteklemektedir. Çelik fabrikaları birçok bölgesel ekonomiyi ayakta tutmaktadır. Bu da sosyoekonomik ve siyasi önemlerini ortaya koyar.
AB çelik endüstrisi, mevcut durumda AB'nin yıllık çelik tüketiminin (şu anda 620 milyon tondur ve 2027 yılına kadar 721 milyon tona çıkması beklenmektedir) beş katından fazla olan ve sürdürülemez bir hâl alan küresel kapasite fazlası seviyelerinden dolayı önemli bir baskıyla karşı karşıyadır. Yükselmekte olan kapasite fazlası, çelik ithalatının artması ve üçüncü ülke pazarlarının kapanması, AB çelik endüstrisinin karşılaştığı iç zorlukları daha da yoğunlaştırmaktadır. Bu iç zorluklar arasında üçüncü ülkelerde ticareti kısıtlayıcı önlemlerin artması, AB’de yüksek enerji ve üretim maliyetleri ile iç talebin düşük olması yer almaktadır. Bu zorluklar, AB endüstrisinin küresel pazardaki rekabet gücünü haksız şekilde zayıflatmakta, endüstrinin karbonsuzlaşmaya kayda değer şekilde yatırım yapma kapasitesini baltalamakta ve uzun vadeli sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir.
AB çelik endüstrisi, 2007’den bu yana yaklaşık 65 milyon ton kapasite kaybeden tek büyük bölgedir. 2024 yılında kapasite kullanım oranı %67’ye ulaşmıştır [sağlıklı oranlar yaklaşık %80 civarındadır] ve 2007’den bu yana yaklaşık 90.000–100.000 iş kaybı yaşanmıştır. Sektör 2024'te rekor büyüklükte kayıplar yaşamıştır.
Bu kritik zorluklar ışığında, Komisyon, Mart 2025’te yayımladığı Çelik ve Metal Eylem Planı (SMAP) kapsamında çelik sektörüne ilişkin yeni bir önlem hazırlama niyetini açıklamış olup, Başkan von der Leyen de Avrupa Birliği’nin çelik endüstrisini koruma taahhüdünü Avrupa Birliği’nin Durumu Konuşması (SOTEU) sırasında yeniden vurgulamıştır.
Teklif edilen önlem, çeşitli seçeneklerin olası etkilerinin değerlendirildiği bir ekonomik analiz ile yaz boyunca sektör paydaşlarına yönelik yapılan hedefli istişare sürecinden elde edilen bulgulara dayanmaktadır. Hem sektör genelinden (üreticiler ve kullanıcılar) hem de AB Üye Devletlerinden bu istişare sürecine dâhil olan 500'den fazla katılımcının çoğu, tüm menşeler için uygulanan tarife kotalarının hacmini önemli ölçüde azaltan ve yüksek kota dışı gümrük vergisi uygulanmasını öngören bir tedbiri kuvvetle desteklediklerini belirtmiştir. Katılımcılar bunu AB çelik endüstrisinin güçlü ve sürdürülebilir kalmasını sağlamak için gerekli gördüklerini ifade etmiştir. Ekonomik analiz ve paydaş istişare süreci sonuçlarının özeti, teklife eşlik eden Komisyon Çalışma Belgesi’nde sunulmaktadır.
Daha Fazla Bilgi İçin
Müzakerelerin açılmasına yetki verecek Konsey Kararı'na ilişkin Tavsiye
Alıntı(lar):
"Güçlü, karbonsuz bir çelik sektörü, Avrupa Birliği'nin rekabet gücü, ekonomik güvenliği ve stratejik özerkliği için hayati önem taşıyor. Küresel kapasite fazlası sanayimize zarar veriyor. Şimdi harekete geçmeliyiz. Konsey ve Parlamentoyu hızlı bir şekilde karar vermeye çağırıyorum. Komisyon, var olan iyi işleri korumak ve yenilerini yaratmak için sektörle birlikte çalışırken ortak zorluklara uzun vadeli çözümler bulmak amacıyla üye devletlerle ve DTÖ düzeyinde yapılacak çalışmalar vasıtasıyla küresel ortaklar ile iş birliğinde bulunmaya devam edecek."
Ursula von der Leyen, Avrupa Komisyonu Başkanı - 07/10/2025
"Canlı ve dayanıklı bir çelik endüstrisi olmaksızın Avrupa'nın bir sanayi geleceğinin olması mümkün değil. Pazarımızı haksız küresel rekabetten koruyarak, egemen ve karbonsuzlaştırılmış bir Avrupa çelik endüstrisine giden yolu inşa ediyoruz. Bu teklif, sektörümüzün rekabet gücünü yeniden kazanması için atılan ilk adımdır. Şimdi çabalarımızı eylem planının diğer bölümlerine odaklamamız gerekiyor: Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) reformu, Temiz Sanayi Anlaşması ve talep önlemleri. Bu nedenle, sektörümüzün yatırım yapabilmesi, büyüyebilmesi ve yenilikçi olabilmesi için, ortak yasama organlarına teklifi acilen ve hızlı bir şekilde kabul etme çağrısında bulunuyorum."
Stéphane Séjourné, Refah ve Sanayi Stratejisinden sorumlu Başkan Yardımcısı – 07/10/2025
"AB ticareti, adil ve kurallara dayalı rekabete dayanır ve bu önlem, çelik endüstrimizin artan küresel kapasite fazlası karşısında adil bir şekilde rekabet etmesine yardımcı olacak. Bu sektörde AB’nin önemli ticaret ortaklarıyla DTÖ’nün kurallara dayalı süreci çerçevesinde görüşmeler ve müzakereler başlatmayı sabırsızlıkla bekliyorum. Sonuç olarak, AB, küresel kapasite fazlası sorununa karşı toplu bir yanıt verebilmek için iş birliği yapmaya istekli tüm ortaklarla çalışmayı sürdürme taahhüdünü sürdürmektedir. Bunu, haftanın ilerleyen günlerde, 10 Ekim’deki Küresel Çelik Kapasite Fazlası Forumu Bakanlar Toplantısı’nda önemli ticaret ortaklarıyla daha ayrıntılı olarak görüşeceğim.”
Maroš Šefčovič, Ticaret ve Ekonomik Güvenlik; Kurumlar Arası İlişkiler ve Şeffaflıktan Sorumlu Komisyon Üyesi – 07/10/2025
Basın iletişim:
Olof GILL (+32 2 29 65966)
Ana APSE-PAESE (+32 2 29 87348)
Genel sorularınız için 00 800 67 89 10 11 telefon numarası veya e-posta ile Europe Direct ile iletişime geçebilirsiniz.