Batı Balkanlar ve Türkiye’de Avrupa’nın görsel-işitsel politikası konulu ilk seminer, 1-2 Aralık 2008 tarihlerinde İstanbul’da düzenlendi. Batı Balkan ülkeleri ile Türkiye’nin gelecekte Avrupa’ya entegrasyonunun desteklenmesi sürecinde medyaya ilişkin düzenlemelerin Avrupa standartlarına uyumlu hale getirilmesi Avrupa Komisyonu’nun başlıca önceliklerinden biridir.

Avrupa Komisyonu, Batı Balkan ülkeleri ile Türkiye’deki medya kuruluşları ile olan diyaloğunu 1-2 Aralık 2008 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilen seminerle sürdürdü. “Dijitalizasyon Bağlamında Görsel-işitsel Medya Hizmetleri Direktifi: Avrupa’nın görsel-işitsel hizmetlere yönelik medya düzenlemelerinde yeni bir dönem” konulu seminerde, Avrupa görsel-işitsel politikasının modernleştirilmesi sürecinin en belirgin unsurları olarak yeni Avrupa Direktifine ilişkin artan bilgilendirilme talebi ile dijital televizyon yayıncılığına geçiş konusu ele alındı. Avrupa Komisyonu, Batı Balkan ülkeleri ve Türkiye’de medya alanında faaliyet gösteren kuruluşlara, görsel-işitsel mevzuata uyum sağlama ve Avrupa’daki medya standartları ile hukuki çerçeveyi uygulama konusundaki çabalarını sürdürme çağrısında bulundu.

Seminerde, Görsel-İşitsel Medya Hizmetleri Direktifi ile Avrupa’nın görsel-işitsel politikasını modernleştirme sürecinin en belirgin unsurlarından birisini oluşturan analog televizyon yayıncılığından dijitale geçiş süreci ele alındı. Etkinlik uluslar arası kuruluşlar, düzenleyici makamlar, Batı Balkan ülkeleri ile Türk hükümeti temsilcileri ve özel sektör arasındaki tecrübe alışverişini sürdürmeyi, ayrıca yerel ihtiyaçları belirleyerek devam etmekte olan mevzuat reformu ve uygulamasına Avrupa Komisyonu’nun sağlayabileceği somut destek imkânlarını tespit etmeyi amaçladı.

Talep üzerine verilen hizmetler de dahil, tüm görsel-işitsel medya hizmetlerine geniş kapsamlı yasal çerçeve oluşturan Görsel İşitsel Medya Hizmetleri Direktifi 19 Aralık 2007 tarihinde kabul edildi. Bu Direktif, Avrupa’nın temel toplumsal değerlerinin korunması ile yeni ihtiyaç ortamında kullanıcı tercihi ve sorumluluğunun oynadığı kilit rol arasında adil bir denge oluşturuyor. Söz konusu Avrupa değerleri küçüklerin korunmasından işitme ve görme engellilere ulaşılabilir hizmetlerin sağlanmasına kadar çeşitli alanları kapsıyor. Tüm kullanıcıların ve hizmet sağlayıcılarının Avrupa’nın modernleştirilen görsel- işitsel medya hizmetleri kurallarından yararlanabilmeleri için, Avrupa Birliği üyelerinin 2009 sonuna kadar yeni kuralları iç hukuklarına aktarmaları gerekiyor. Ayrıca, dijital ve HD hizmetlere geçiş süreci yaşandığından yayıncılık alanı yoğun bir dönüşüm ve yenilenme sürecine giriyor. Yayın kanallarının çoğalması, medyada çoğulculuğun ve zengin içerikli prodüksiyonların artması, izleyicilere daha kaliteli ve interaktif hizmetler sunulması için uygun fırsat sunuyor.

Batı Balkan ülkeleri ile Türkiye’de Görsel-işitsel politika ve yayıncılık sektörünün reformu

Genişleme süreci kapsamındaki ülkeler medya alanındaki Avrupa standartlarını karşılamada önemli çaba gösterdiler, reform süreci halen de devam ediyor. Devlet televizyonculuğunun gerçek kamu hizmeti yayıncılığına dönüşmesi ve bilgiye kolay erişim, özgür ve bağımsız medya ve düzenleyici kurumların tam bağımsızlığının sağlanması için daha fazla ilerleme kaydedilmesi gerekiyor. Medya üzerinde kimi zaman mali ve parasal baskı olarak kendisini gösteren siyasi müdahaleler bazı ülkelerde halen devam ediyor.

Uzun vadede medyanın mali varlığını sürdürebilmesi için daha fazla çaba sarf edilmesi gerekiyor. İşler durumdaki kamu ve özel sektörlerin bir arada var olabilmesi için kamu ve özel sektördeki yayıncı kuruluşlara eşit şartların sunulması gerekiyor. Ayrıca mesleki oluşumların birleştirilmesi, mesleki ve etik standartların yükseltilmesi - böylece öz-denetimin teşvik edilmesi - ve bu alandaki profesyonellerin ve diğer organların medyanın işleyişine dahil edilmesine yönelik çalışmalar yapılmalıdır.

Avrupa Komisyonu ile diğer ilgili Avrupa kurumları, medya alanındaki en iyi uygulamalar hakkında farkındalık yaratmak ve gerekli reformları daha hızlı bir şekilde yapabilmenin yollarını araştırmak amacıyla Batı Balkan ülkeleri ve Türkiye’de kamu yetkilileriyle işbirliklerini güçlendiriyorlar.