Temiz su, temiz gelecek

“Kirlilik sadece kötü koku ya da görüntüyle ilgili değildi; halk sağlığını ve yaşam kalitesini tehdit ediyordu. Sivrisinekler, haşereler ve kötü kokular ciddi sorunlardı. Şimdi bunlar geçmişte kaldı.”

EUROPEAN UNION, 2025

Ilgın Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürü Aydın Arılık: “Kirlilik halk sağlığını ve yaşam kalitesini tehdit ediyordu. Şimdi bunlar geçmişte kaldı.”

Bu sözler, Ilgın Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürü Aydın Arılık’a ait. AB ve Dünya Bankası destekli Belediye Hizmetleri Geliştirme Projesi’nin (BELGEP) ağır şekilde kirlenmiş Bulasan Çayı’nın temizlenmesini sağladığını ve Ilgın’a temiz suyu geri getirdiğini anlatıyor.

Çay eski haline kavuştu ve artık çevre sorunlarına olumlu yaklaşımın örneği olarak gösteriliyor. BELGEP, toplumla etkileşime geçerek temiz bir çevrenin önemine dair farkındalık da oluşturdu.

EUROPEAN UNION, 2025

Zaferiye Mahallesi Muhtarı Emine Aydoğdu, çocukluk anılarında Bulasan Çayı’nı her zaman berrak bir şekilde hatırladığını söylüyor.

Zaferiye Mahallesi Muhtarı Emine Aydoğdu şöyle diyor: “Eskiden çevre sorunları hep dışarıdan konuşulurdu. Artık biz de çözümün içindeyiz.”

 “Yüzmeyi burada öğrendik. Halılarımızı, çamaşırlarımızı bu çayda yıkardık. Suyunun berraklığı hafızamıza kazınmış.” diyor geçmişi hatırlayarak.

Konya’nın Ilgın ilçesi halkı çayın temizlenmesini memnuniyetle karşılıyor. Proje, özellikle kadınların hayatında büyük bir etki yaratmış. Kadınlar artık çamaşır ve bulaşık yıkarken daha dikkatli olmanın, daha az deterjan kullanmanın ve lavaboya yağ veya katı atık dökmemenin önemini vurguluyorlar.

Ev hanımı Semra Divrik şöyle anlatıyor bu farkındalığı: “Su tasarrufu konusunda çok şey öğrendik. Biz bilinçlendiğimiz için çocuklarımızı da bilinçlendiriyoruz.  Diş fırçalarken mesela, hep ‘musluğu kapatın’ diyordum ama şimdi daha sıkı takip ediyorum.”

Proje kapsamında Ilgın Gelişmiş Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi inşa edildi. Aralık 2024’ten bu yana faaliyette olan tesis, çevresel dönüşüm ve toplumsal farkındalık açısından da önemli bir adımı temsil ediyor.

Tesis yöneticisi ve çevre mühendisi Suat Siyer şöyle anlatıyor: “Tesis inşa edilmeden önce evsel atık su doğrudan çaya gidiyordu. Şimdi Ilgın’daki evsel atıksular kolektör hattıyla tesise taşınıyor. Fiziksel ve biyolojik arıtma sonrası atık suyun %96’sı arıtılarak doğaya, Bulasan Çayı’na bırakılıyor. Bu yüksek verimlilik sayesinde çay yeniden nefes alıyor; artık kokusuz, kirlilikten uzak ve çevresini berrak suyuyla besliyor.”

EUROPEAN UNION, 2025

Fiziksel ve biyolojik arıtma sonrası atık suyun %96’sı arıtılarak doğaya, Bulasan Çayı’na bırakılıyor.

Arıtma tesisinin inşasıyla birlikte bir çevre eğitimi ve farkındalık programı da uygulandı. Türk ve Suriyeli kadın ve çocukları hedefleyen eğitimlerle, çevre koruma ve su tasarrufunun önemi konusunda bilinç oluşturdu.

Aydın Arılık bu oturumların mesajını şöyle özetliyor: “Sadece suyu nasıl arıttığımızı anlatmadık; ilk etapta onu kirletmekten nasıl kaçınmamız gerektiğinden bahsettik. Musluktan su aktığı anda bir sorumluluk başlıyor. Boşa harcanan her damla aslında bir kayıp.”

Emine Aydoğdu, kirliliğin çaydan faydalanmayı imkânsız hale getirdiğini söylüyor: “Arıtma tesisi faaliyete geçtiğinden beri su berraklaştı, kötü koku yok oldu. Köylüler artık daha mutlu.”

Kadınlar değişimin öncüsü

Proje çevresel kazanımlarla sınırlı kalmadı; aynı zamanda kadınların kamu hizmetlerine erişimini iyileştirmeyi de amaçladı. Birçok kadın su ve elektrik gibi hizmetler hakkında temel bilgiye sahip değildi. Bunu ele almak için mahallelerde kadın komiteleri kuruldu ve bilgilendirme toplantıları düzenlendi.

Kadınlar artık bu hizmetlere nasıl erişecekleri konusunda daha fazla bilgi sahibi. Eskiden erkeklere ait bir alan olarak görülen bu konularda doğrudan belediyeye veya diğer kurumlara nasıl başvuracaklarını biliyorlar.

Oyunla eğitim

KOSKİ Genel Müdürlüğü’nde görevli sosyolog ve projenin sosyal hizmet uzmanı Reyyan Erdoğan, bu sosyal çabaların öncülerinden.

EUROPEAN UNION, 2025

KOSKİ Genel Müdürlüğü’nde çalışan sosyolog Reyyan Erdoğan, çocuklarda su ve çevre konusunda farkındalık yaratmak amacıyla eğitici bir masa oyunu tasarladıklarını anlatıyor.

“Kadınları belediyeden hizmet almaya teşvik ettik. Çocuklar için de su ve çevre farkındalığı yaratmak üzere eğitsel bir masa oyunu tasarladık. Oyun ilerledikçe şans veya ceza kartları çekiyorlar ve muslukları kapatmanın veya sızıntıları onarmanın önemi gibi gerçekleri öğreniyorlar.” diyor ve “Bir çocuk ‘Musluğu açık bırakmıyorum artık’ dediğinde, bu yılda yüzlerce metreküp su demek.” diye ekliyor, gülümseyerek.

Supporting local farmers

Yerel çiftçiler de projenin hedefinde yer alıyor. Hüseyin Doğan, tarlasından geçen çayın kötü kokusundan uzun süre şikâyet etmiş. “Çayın yanına yaklaşmak bile dayanılmazdı.” diyor.

EUROPEAN UNION, 2025

Ilgın’daki yerel çiftçilerden Hüseyin Doğan: “Şimdi su temiz, artık rahattız.”

Eskiden Bulasan Çayı’ndan su pompalayıp tarlalarını suladıklarını, ancak kirliliğin pompaları tıkadığını ve sık sık değiştirilmesi gerektiğini anlatıyor.

“Şimdi su temiz, içimiz rahat.” diye ekliyor: “Arıtılmış suyu tarımda da kullanmaya başlarsak, faydası daha da artar.”

Daha temiz, daha yeşil, daha umutlu bir gelecek

Ilgın’daki dönüşüm sadece altyapıyla sınırlı değil. Su doğaya geri kazandırılırken, insanlar da haklarını, sorumluluklarını ve toplumsal dayanışmanın gücünü yeniden keşfediyor.

AB ve Dünya Bankası destekli bu proje sayesinde Ilgın’ın geleceği artık daha temiz, daha yeşil ve daha umut dolu.

AB-Türkiye iş birliğine ilişkin hikayeler