Një sondë e vogël shumëparametrash vendoset rreth 15 metra në ujë për të matur cilësinë e tij. "Të dhënat, së bashku me vendndodhjen GPS, regjistrohen në një pajisje, duke ofruar një pamje të gjendjes ekologjike të ujit", thotë Klea Trokoliçi, specialiste e Agjencisë së Menaxhimit të Burimeve Ujore. Nga sipërfaqja, mund të shihet një ngjyrë e gjelbër e thellë në ujë, pranë urës së vjetër mbi lumin Buna në Shkodër.

EU Delegation to Albania

Ndërsa sonda nxirret nga uji, disa nga rezultatet shfaqen menjëherë. Megjithatë, është përpunimi i hollësishëm i këtyre të dhënave që jep një kuptim më të qartë dhe më të besueshëm të gjendjes së ujit, duke ndihmuar për të identifikuar nëse është e pranishme ndotja nga shkarkimet urbane. Gjatë një fushate monitorimi të ujit, të organizuar nga “BE për lumenjtë” në bashkëpunim me Agjencinë e Menaxhimit të Burimeve Ujore (AMBU) dhe Agjencinë Kombëtare të Mjedisit (AKM), u morën mostra në vend në pika të zgjedhura të referuara me GPS përgjatë lumit Buna dhe në liqenin e Shkodrës pranë Shirokës. 

Pasi u përpunuan, të dhënat treguan karakteristikat fizike dhe kimike të trupave ujorë. Një temperaturë uji prej 25°C ishte normale për sezonin, me ndryshime të pritura në varësi të thellësisë. Nivelet e oksigjenit të tretur ishin kryesisht të mira, megjithëse një vend në lumë tregoi nivele më të ulëta të oksigjenit, ndoshta të shkaktuara nga uji i ndenjur ose lënda organike në dekompozim. "Nivelet e turbullirës ndryshonin, me rritje ndoshta të lidhura me sedimentet e trazuara ose reshjet e fundit të shiut. Përçueshmëria elektrike dhe kripësia konfirmuan kushtet e ujërave të ëmbla, me ndryshime të vogla midis vendeve të shkaktuara ndoshta nga derdhjet e degëve apo ndotja e shpërndarë. pH mbeti nga neutral deri paksa alkalik, gjë që është tipike për ujërat sipërfaqësore natyrore", vëren raporti i monitorimit.

EU Delegation to Albania

Specialistët theksuan përqendrimet e matura të amoniakut si një tregues të rëndësishëm të burimeve të mundshme të ndotjes nga lëndët ushqyese. Raporti sugjeron që nivelet e përgjithshme të shëndetshme të oksigjenit të tretur dhe pH neutral deri paksa alkalik nënkuptojnë se trupat ujorë janë përgjithësisht të oksigjenuar mirë, duke ulur rrezikun e grumbullimit të konsiderueshëm të lëndës organike dhe akumulimit të amoniakut. Sipas rezultateve, “rënia lokale e oksigjenit të tretur në një vend të lumit, e kombinuar me rritje të herëpashershme të turbullirës, ​​me shumë mundësi për shkak të çrregullimit ose rrjedhjes së sedimenteve, mund të tregojë hyrje të përkohshme të materialit organik ose lëndëve ushqyese, duke shkaktuar potencialisht rritje afatshkurtra të niveleve të amoniakut”.

Duke qenë se programi “BE për lumenjtë” synon të mbrojë dhe të përmirësojë cilësinë e trupave ujorë në Shqipëri, monitorimi shikon përtej problemeve që mund të shihen në sipërfaqe. Duke bashkëpunuar me Agjencinë e Menaxhimit të Burimeve Ujore, Shërbimin Gjeologjik Shqiptar, Institutin e Gjeoshkencës, Agjencinë Kombëtare të Mjedisit dhe Institutin e Shëndetit Publik, projekti identifikon nëse nevojiten masa për të përmirësuar cilësinë e ujit aty ku ajo është e dobët, apo për ta mbajtur të qëndrueshme aty ku është tashmë e mirë.

EU Delegation to Albania

“Projekti “BE për lumenjtë” i është kushtuar përmirësimit të cilësisë së ujit në lumin Buna përmes zhvillimit të Planit të Menaxhimit të Pellgjeve Lumore të ciklit të dytë për pellgun Drin-Bunë. Ky plan do të identifikojë trysnitë kryesore dhe do të përcaktojë masa të qarta për të zvogëluar ndotjen, për të mbrojtur ekosistemet dhe për të promovuar përdorimin e qëndrueshëm të burimeve ujore në përputhje me Direktivën Kornizë për Ujin të BE-së. Deri në fund të projektit, presim të kemi një plan të hollësishëm që udhëzon veprime konkrete për të mbrojtur shëndetin ekologjik të lumit Buna dhe për të ndihmuar për arritjen e statusit të mirë të ujit”, thotë ekipi i menaxhimit të projektit “BE për lumenjtë”. Ata gjithashtu vërejnë se, gjatë monitorimit të fundit, projekti mbështeti autoritetet kombëtare dhe vendore me koordinim teknik dhe pajisje, duke i ndihmuar ata të mbledhin të dhëna thelbësore për planifikim dhe vendimmarrje.

Pajisjet e avancuara të monitorimit mbështesin vlerësimet si të ujërave sipërfaqësore ashtu edhe të ujërave nëntokësore dhe luajnë një rol të rëndësishëm në identifikimin e treguesve të shëndetit të ujit. Ato gjithashtu ndihmojnë për përmirësimin e të kuptuarit të gjendjes së burimeve ujore dhe mbështesin zhvillimin dhe zbatimin e Planeve të Menaxhimit të Pellgjeve Lumore.

Informacion

“BE për lumenjtë” është një projekt i bashkëfinancuar nga BE-ja dhe Bashkëpunimi Austriak për Zhvillim për të gjitha 61 bashkitë në Shqipëri, që synon të ruajë apo të përmirësojë statusin e cilësisë së trupave ujorë në Shqipëri. Projekti përmirëson zbatimin e Reformës Kombëtare të Ujit dhe progresin e Shqipërisë drejt përmbushjes së kërkesave të legjislacionit të BE-së për ujin, duke rezultuar me rritje të kapaciteteve për menaxhimin e sektorit në përputhje me politikat e BE-së. Rezultatet e pritura janë që kuadri ligjor dhe institucional gjithëpërfshirës i Menaxhimit të Integruar të Ujit të përmirësohet ndjeshëm në përputhje me kërkesat e acquis të BE-së (Direktiva Kornizë për Ujin dhe direktiva të tjera që lidhen me ujin); zbatimi i Menaxhimit të Pellgjeve Lumore të përmirësohet në të gjitha pellgjet lumore në përputhje me kërkesat e DKU-së; monitorimi i ujit, raportimi dhe zbatimi të përmirësohen në mënyrë të qëndrueshme në përputhje me kërkesat e direktivave të BE-së që lidhen me ujin. Me një vlerë prej rreth 8.800.000,00 euro, projekti zbatohet nga Agjencia Austriake për Zhvillim (ADA).